atonal musiqi 2021

Musiqi — səsli, bədii obrazları gərçəklikdə əks etdirən, insanın psixikasına fəal təsir edən incəsənətin növlərindən biridir. Qədim yunanlar musiqini tanrıların töhfəsi kimi qiymətləndirir, ona insanların qəlbini fəth edən ecazkar qüvvə kimi yanaşırdılar. Yunan rəvayətlərinin birində Orfey oxuduğu gözəl nəğmələrlə tanrıları və adamları heyran edir, təbiətin kor qüvvələrini ram edirdi. Ümumi musiqi terminləri italyan dilindən götürülmüşdür. Buna intervaları nümunə göstərmək olar. Musiqidə 7 not var: do, re‚ mi, fa, sol, lya, si. Musiqi (digər yunan dilindən μουσική) müəyyən şəkildə təşkil edilmiş səslərin forma, harmoniya, melodiya, ritm və ya digər ifadəli məzmun birləşməsini yaratmaq üçün istifadə edildiyi bir sənət növüdür. Musiqinin tərifləri mədəniyyətdən mədəniyyətə dəyişir, lakin o, bütün insan cəmiyyətlərinin bir cəhətidir — mədəni universaldır. Tədqiqatçılar etiraf edirlər ki, musiqi bir neçə spesifik elementlə müəyyən edilir (ton, tembr, müddət, forma və s.), lakin onların tərifləri ilə bağlı konsensus yoxdur. Musiqi istehsalı adətən musiqi kompozisiyasına, improvizasiyaya və ifaya bölünür, musiqi sənətinin müxtəlif aspektləri isə akademik fənlər (məsələn, musiqişünaslıq və musiqi nəzəriyyəsi), tənqid, fəlsəfə və psixologiya çərçivəsində nəzərdən keçirilir.

Elektronik musiqi (ing. Electronic music) və ya elektronika — elektron musiqi aləti və elektron musiqi texnologiyasının köməyi ilə yaradılan musiqi növüdür. İlk elektron musiqi alətləri XX əsrin əvvəllərində ixtira olunmağa başlamışdır. Lakin, elektronik musiqinin sərbəst bir janr kimi tanınmağa başlaması XX əsrin ikinci yarısına təsadüf edir. Elektronik musiqi, elektron texnologiya və elektromexaniki musiqi alətlərinin yaratdığı səslərin köməyi ilə ifa edilir. Elektronik musiqi əvvəllər ancaq qərb akademik musiqisi ilə əlaqələndirilsə də, 60-cı illərin sonunda sintezatorların qiymətinin aşağı düşməsi nəticəsində, bu anlayış da tamamilə dəyişmişdir. Bu gün, elektronik musiqi dedikdə, eksperimental musiqidən tutmuş, populyar elektronik rəqs musiqisinə qədər böyük bir janr başa düşülür. == Mənşəyi == Elektronik musiqinin yaranmasından əvvəl, bəstəkarlarda yeni ixtira olunan texnologiyalardan musiqidə istifadə etmək marağı yaranmışdır. İlk elektromexaniki musiqi alətlərindən olan teleharmonium Tadeus Kahill tərəfindən ixtira olunmuşdur. İlk elektronik musiqi aləti Lev Teremin tərəfindən 1918-20–ci illərdə ixtira olunmuş Teremin hesab olunur.

Elektronika - bəzi rəqs növləri ilə müxtəlif fəaliyyətlərdə fond musiqisi olaraq istifadə edilmək üzrə hazırlanan və müasir elektronik musiqinin geniş diapazonunu əhatə edən musiqi janrıdır.

Enigma — musiqi layihəsi, Mişel Kretu tərəfindən 1990-cı ildə yaradılmışdır. Mişel Kretu həm bəstəkar, həm də prodüserdir. Onun həyat yoldaşı, müğənni Sandra Kretudur. == Diskoqrafiya == 1990: MCMXC a. D. 1993: The Cross of Changes 1996: Le Roi Est Mort, Vive Le Roi!

Etüd (fr. etude, hərf. – təmrin) - ifaçılıq texnikasını təkmilləşdirmək üçün nəzərdə tutulan instrumental pyes. İfaçılıq baxımından çətin üsulların dəfələrlə təkrarlanmasına əsaslanır. Görkəmli bəstəkarlar tərəfindən yaradılan etüdlər yüksək bədii əhəmiyyət kəsb edir.

Faktura (lat. factura – hərfi mənada emal, məcazi mənada quruluş) — musiqinin əsası, məğzi, texniki quruluşu, musiqi səslənməsinin tərkibi. == Faktruanın elementləri == Melodiya, müşayiət, bas, ayrı-ayrı səslər, səsaltı xəttlər, mövzular və s.

Fantaziya (yun. φαντασία – təxəyyül) – formal və stilistik olaraq fərqli janrların ümumi təyinatı, sərbəst formalı instrumental musiqi pyesi. Fantaziyada improvizasiya mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Köklü improvizəyə malik musiqi kompozisiyasıdır. Fantaziya, ekspromt kimi, hər hansı ciddi musiqi formasının xrestomatik qaydalarına nadir hallarda əməl edir. XVI əsrdə tokkata və riçerkara yaxın polifonik pyeslər Fantaziya adlanmışdır. XVII əsrdə konsert, simfoniya, uvertüra, sonata və rondonun təsirinə məruz qalmışdır. XVII-XVIII əsrlərdə Fantaziyadan fuqaya, bəzən isə sonataya müqəddimə kimi istifadə olunmuşdur. 19-cu əsrdə quruluşca sonataya, bəzən simfonik poemaya yaxın əsər, eyni zamanda opera, balet, xalq mahnıları mövzuları əsasında virtuoz pyes kimi geniş yayılmışdır. Azərbaycan xalq calğı alətləri orkestoru üçün Ü.Hacıbəyli, S.Rüstəmov və başqa Fantaziyalar bəstələmişlər.

Folk-musiqi — ənənəvi xalq musiqisini və 20-ci əsrdə xalq dirçəlişi zamanı əvvəlki dövr nümunələrindən təkamül edən müasir janrı özündə birləşdirən musiqi janrıdır.

Futurizm — rus futurizmi bir qrup rus şairi və rəssamı Filippo Tommaso Marinetti tərəfindən yazılmış Futurist Bəyannaməni qəbul etdikdə ortaya çıxan sənət hərəkatı. Bu tendensiyanın 1912-ci ilin dekabrında Moskvada yerləşən Hylaea qrupunun Tokat to General Likes adlı manifestini dərc etməsi ilə başladığı qəbul edilən başqa bir fikirdir. Hylea qrupu 1910-cu ildə David Burlyuk və onun qardaşları tərəfindən yaradılmış, 1911-ci ildə Vasili Kamenski və Velimir Xlebnikov, Aleksey Kruçenix və Vladimir Mayakovski bu qrupa qoşulmuşlar. Hylea qrupu Rus Futurizminin yayılmasında ən təsirli qrup olsa da, bir çox başqa qruplar da bu hərəkata öz töhfələrini verdilər. Bunların arasında əsası Sankt-Peterburq şəhərində İqor Severyaninin yaratdığı Eqo-Futurist qrupu və Kiyev, Xarkov və Odessa kimi digər şəhərlərdə yaradılmış qruplardır.

Klassik musiqi — klassik musiqi o əsərlərə deyilir ki, həmin əsərlər artıq tarix olub, zamanın sınağından çıxıb. Buna baxmayaraq, hələ də müasir cəmiyyətdə auditoriyasını qoruyub saxlayıb, sevilir və dinlənilir. Klassik musiqi incəsənətin bir növü olub Qərb ənənələrinə söykənir. Bu XI əsrdən bu günə qədər böyük bir dövrü əhatə edir. Bu ənənənin mərkəzi normaları ümumi təcrübə dövrü kimi sayılan 1550 və 1900-cü illəri bir-birinə bağlayır. Klassik musiqinin böyük vaxt bölmələri erkən musiqi dövrü sayılır. Buna daxildir- Medival və Renesans; Barokko və Romantik; Klassik; və XX əsrdən müasir dövrə qədər olan dövr. == Avropa və rus klassik musiqisi == Avropa dünyaya Vivaldi, İohann Bax, Hendel, Motsart, Mendelson, Şopen, Rixard Vaqner, Cüzeppe Verdi, İohann Ştrauss, Yohans Brams, Jorj Bize və başqa dahi bəstəkarları bəxş edib. Xüsusilə iki dahi bəstəkarı-Volfqanq Amadey Motsart və Lüdviq van Bethoven- i qeyd etmək lazımdır ki, onlar klassik musiqi sahəsində özündən sonra gələn bəstəkarlar nəslinin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Motsart artıq 6 yaşı olanda musiqi bəstələməyə, konsertlər verməyə, Avropanı gəzməyə başlamışdı.

Metal (və ya Hevi-metal; ing. Heavy Metal, ağır metal) — aqressiv ritmlər və həddən artıq distorsiyalı gitaralarla xarakterizə edilən rok musiqi növüdür. Bu növün kökləri 1964–1967-ci illərdə blüz və roku birləşdirərək yeni hard-rok növünü yaratdı. Bu musiqi növü daha çox gitara və baraban əsaslıdır. Metal öz məşhurluğunu 1980-ci illərdə daha çox növün ortaya çıxmasıyla artırdı. Ticari məqsədli olmayan bu musiqi növü, dünyada böyük bir dinləyici kütləsinə malikdir. Ən məşhur metal qrupları Black Sabbath, Iron Maiden, Judas Priest, Manowar, Metallica, AC/DC, Eric Burdon, Led Zeppelin və Deep Purpledur. Ehtimallardan birinə görə Uilyam S. Borrousun 1962-ci ildə yazdığı "The Soft Machine" adlı romanının obrazlarından biri olan "Uranlı Villi, ağır metal uşaq"dan götürülüb. "Blue Oyster Cult"un prodüseri, meneceri, bəstəkarı və şairi olan Sendy Perlman 1970-ci ildə "ağır metal" ifadəsini ilk dəfə roka daxil etdi. Başqa versiyaya görə 1960-cı illərin axırında Led Zeppelin, Black Sabbath, The Move kimi qrupları olan Birmingem şəhəri sənayenin ürəyi sayılırdı və bəziləri "ağır metal" ifadəsinin buradan yarandığını ehtimal edir.

Modulyasiya (lat. modulation – müntəzəmlik, sabitlik) — bir tonallıqdan digərinə, eləcə də məqamına görə fərqlənən eyniadlı tonallığa (məsələn, do majordan do minora) keçid. Modulyasiya melodiya və harmoniyanı yeni çalarlarla zənginləşdirir, akkordların funksional əlaqəsini genişləndirir, musiqinin gərgin, dinmik inkişafına səbəb olur. Musiqi əsərinin kompoziyası və hissələrinin qarşılıqlı əlaqəsində modulyasiya əhəmiyyətli rol oynayır. Kamil (yeni tonallıqlda tamamlanmaqla) və qeyri-kamil (əvvəlki tonallığa qayıtmaqla; aralıq modulyasiya) modulyasiya olur. Vincent Persichetti, Twentieth-Century Harmony. W.W. Norton and Company, 1961. ISBN 0-393-09539-8.

Musiqi alətləri (Çalğı alətləri) - müəyyən tembrli musiqi səsləri əldə etmək üçün xüsusi qurğu. Musiqi alətlərinin quruluşunu, texniki xüsusiyyətlərini və ifaçılıq imkanlarını öyrənən elmə alətşünaslıq deyilir . Musiqi alətləri səsçıxarma imkanlarına və quruluş xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. 1) Səsçıxarma imkanlarına görə Simli musiqi alətləri – simlərin səsləndirilməsi üsullarına görə növlərə bölünür: Kamanlı alətlər – skripka, alt, violonçel, kontrabas; Dartımlı alətlər – arfa; Mizrablı alətlər - tar, saz; Zərb alətləri – alətin gövdəsinə vurulmaqla səs əldə edilir . Səslənməsinə görə aşağıdakı növlərə bölünür: köklənən alətlər (müəyyən səsyüksəkliyinə malik zərb alətləri) – litavrlar, ksilofon, zəng (kolokol, kolokolçik). Köklənməyən alətlər (qeyri-müəyyən yüksəklikli zərb alətləri) – kiçik və böyük barabanlar, kastanyetlər, tam-tam və s. Quruluşuna görə növləri: plastinkalı alətlər, zarlı (pereponkalı) alətlər. Nəfəsli musiqi alətləri (üfləmə alətlər) – havanın alətin daxilinə üfürülməsi (nəfəs verilməsi) üsulu ilə səs əldə olunur . Quruluşuna görə növləri: dəlikli alətlər, qamış dilçəkli alətlər, müştüklü alətlər. Hazırlanma materialına görə növlərə bölünür: Mis alətlər – truba, kornet, trombon, tuba, valtorna və s.

Musiqi alətləri (Çalğı alətləri) - müəyyən tembrli musiqi səsləri əldə etmək üçün xüsusi qurğu. Musiqi alətlərinin quruluşunu, texniki xüsusiyyətlərini və ifaçılıq imkanlarını öyrənən elmə alətşünaslıq deyilir . Musiqi alətləri səsçıxarma imkanlarına və quruluş xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. 1) Səsçıxarma imkanlarına görə Simli musiqi alətləri – simlərin səsləndirilməsi üsullarına görə növlərə bölünür: Kamanlı alətlər – skripka, alt, violonçel, kontrabas; Dartımlı alətlər – arfa; Mizrablı alətlər - tar, saz; Zərb alətləri – alətin gövdəsinə vurulmaqla səs əldə edilir . Səslənməsinə görə aşağıdakı növlərə bölünür: köklənən alətlər (müəyyən səsyüksəkliyinə malik zərb alətləri) – litavrlar, ksilofon, zəng (kolokol, kolokolçik). Köklənməyən alətlər (qeyri-müəyyən yüksəklikli zərb alətləri) – kiçik və böyük barabanlar, kastanyetlər, tam-tam və s. Quruluşuna görə növləri: plastinkalı alətlər, zarlı (pereponkalı) alətlər. Nəfəsli musiqi alətləri (üfləmə alətlər) – havanın alətin daxilinə üfürülməsi (nəfəs verilməsi) üsulu ilə səs əldə olunur . Quruluşuna görə növləri: dəlikli alətlər, qamış dilçəkli alətlər, müştüklü alətlər. Hazırlanma materialına görə növlərə bölünür: Mis alətlər – truba, kornet, trombon, tuba, valtorna və s.

Musiqi antropologiyası — musiqi termini. Musiqi antropologiyası 1964-cü ildə ABŞ etnomusiqişünası və mədəniyyət antropoloqu Alan P. Merriamın "Musiqi antropologiyası" adlı kitabında irəli sürülmüş termindir. O ,bu kitabında musiqini antropoloji perspektivdən tədqiq etmək , öyrənmək metodu haqda nəzəriyyə yürütmüş və bu nəzəriyyəni sonralar inkişaf etdirmişdir.

Musiqi icmalı və ya Musiqili revyu — XX əsrdə musiqili teatrın bir qolu olaraq, üzə çıxmış və inkişaf etmişdir. Musiqi icmalı müasir dövrdə həm Şərq, həm də Qərb Musiqişünaslığı və jurnalistikada geniş yayılmışdır. Gündən-günə yenilənən musiqi texnologiyaları sayəsində musiqi icmalı öz janr mahiyyətini genişləndirmişdir. Belə ki, hazırda musiqi icmalı dedikdə hər yeni gün istehsal edilən CD-disklərin və ya hər yeni gün səhnədə ifa olunan konsertin və ya opera və balet tamaşasının premyerasından dərhal sonra mətbuatda işıqlandırılması başa düşülür. Bu cür yayım musiqi icmalının vacib tərkib hissəsinə çevrilmiş və onu mahiyyətcə musiqi tənqidinə yaxınlaşdırmışdır.

Musiqi janrları — musiqi janrlarının növlərini xarakterizə edən çoxmənalı anlayış. Musiqi bəzən aid olduğu dövrə görə kateqoriyalandırıla bilər. Məsələn; XVII əsr musiqisi, 1950-ci illərin "Rok və roll" musiqisi və s. Musiqini coğrafiyasına görə kateqoriyalandırmaq mümkündür. Məsələn; ABŞ musiqisi; ABŞ rok musiqisi, ABŞ ənənəvi musiqisi, ABŞ klassik musiqisi və s. Musiqi texniki cəhətdən, istifadə edilən çalğılara görə kateqoriyalandırıla bilər. Musiqi tərzləri ictimai tərzlərinə görə təyin oluna bilər. Məsələn; Milad musiqisi və s.

Musiqi janrları — musiqi janrlarının növlərini xarakterizə edən çoxmənalı anlayış. Musiqi bəzən aid olduğu dövrə görə kateqoriyalandırıla bilər. Məsələn; XVII əsr musiqisi, 1950-ci illərin "Rok və roll" musiqisi və s. Musiqini coğrafiyasına görə kateqoriyalandırmaq mümkündür. Məsələn; ABŞ musiqisi; ABŞ rok musiqisi, ABŞ ənənəvi musiqisi, ABŞ klassik musiqisi və s. Musiqi texniki cəhətdən, istifadə edilən çalğılara görə kateqoriyalandırıla bilər. Musiqi tərzləri ictimai tərzlərinə görə təyin oluna bilər. Məsələn; Milad musiqisi və s.

Musiqi jurnalistikası (musiqi tənqidi adı ilə də tanınır) — Populyar musiqi, klassik musiqi və ənənəvi musiqi kimi mövzuların mediada tənqidi və reportajıdır. Jurnalistlər XVIII əsrdə musiqi haqqında məlumatları yazmağa başladılar və hal-hazırda klassik musiqi sayılan əsərləri şərh etdilər. 1960-cı illərdə musiqi jurnalistikası The Beatles musiqi qrupunun yaranmasından sonra rok və pop kimi populyar musiqiləri daha geniş yaymağa başladı. 2000-ci illərdə texnikanın inkişafı, internetin böyüməsi ilə musiqi tənqidi, musiqi bloqqerləri ilə maraqlanan musiqi tənqidçiləri və internetdə çap mediasını əlavə edən tənqidçilərlə birlikdə getdikcə daha böyük bir onlayn mövcudluğu inkişaf etdirdi. Bu gün musiqi jurnalistikasına mahnıların, albomların və canlı konsertlərin icmalları, səs yazan sənətçilərin profilləri və sənətçi xəbərləri, musiqi hadisələrinin reportajları daxildir.. Musiqi jurnalistikasının ənənəvi olaraq bir balı tərtib və qeyd olunan musiqinin öyrənilməsini, müzakirəsini, qiymətləndirilməsini və şərhini, simfoniyaların, klassik mahnıların, əsərlərin ifasının və konsertlərin qiymətləndirilməsini özündə birləşdirən klassik musiqi tənqidində kökləri var. 1840-cı illərdən əvvəl “Allgemeine musikalische Zeitung” (1798-ci ildə Yohann Friedrich Rochlitz tərəfindən təsis edilmişdir) və “Neue Zeitschrift für Musik” (1834-cü ildə Robert Schumann tərəfindən təsis edilmişdir) və London jurnalları kimi musiqi jurnalları tərəfindən musiqi hesabatları verildi. As The Musical Times (1844-cü ildə Musical Times və Singing Class Dairəvi olaraq qurulmuşdur); ya da musiqinin yayımın əsas məqsədlərinə daxil olmayan ümumi qəzetlərdə müxbirlər tərəfindən. 19-cu əsrin nüfuzlu İngilis musiqi tənqidçisi, The Times (Musiqili zamanlar) qəzetinin jurnalisti Ceyms Uilyam Davison idi. Bəstəkar Hektor Berlioz da 1830-1840-cı illərin Paris mətbuatı üçün rəylər və tənqidlər də yazmışdır.

Musiqi məcəlləsi risaləsi (ərəbcə "Məcəllə fil musiqa", yəni "Mu­si­qi məc­muə­si, top­lu­su") — Azərbaycanın ХV əsr böyük ensiklopedik alimi Fətullah Şirvaninin musiqiyə aid yeganə əsəri. Əsə­rin yal­nız bir tam nüs­xə­si ta­pıl­mış­dır. Al­man ali­mi Ek­hard Nöy­bauer bu əsə­ri təd­qim et­miş, Fu­ad Sez­gin isə 1986-cı il­də, ali­min ölü­mün­dən düz 500 il son­ra Frank­turt-Mayn şə­hə­rin­də əsə­rin fak­si­mi­le­si­ni al­man şərq­şü­na­sın təd­qi­qa­tı ilə bir­lik­də nəşr et­miş­dir. Nəşr edil­miş mü­qəd­di­mə­də Ek­hard Nöy­bauer Şir­va­ni­nin adı­nın sax­lan­ma­sı­na, onun Şa­ma­xı­da ana­dan ol­du­ğu­nu gös­tər­mə­si­nə bax­ma­ya­raq, ali­min əs­lən iran­lı ol­du­ğu­nu id­dia edir­di. Əsə­rin cə­mi 29 və­rəq­dən iba­rət di­gər əl­yaz­ma nüs­xə­si Ram­pur ki­tab­xa­na­sın­da qey­də alın­mış­dır ki, Nöy­bauer onu qü­sur­lu sa­yır. Şir­va­ni­nin "Mə­cəl­lə" ri­sa­lə­si döv­rü­nün çox qiy­mət­li əsə­ri olub, Ek­hard Nöy­baue­rin de­di­yi ki­mi, bü­tün­lük­də mu­si­qi nə­zə­riy­yə­si­nə ət­raf­lı və is­ti­qa­mət­lən­miş bir ba­xış­dır. Fə­tul­lah Şir­va­ni­nin mu­si­qi təh­si­li al­dı­ğı vaxt onun han­sı­sa bir mu­si­qi alə­tin­də çal­dı­ğı haq­qın­da mə­lu­mat yox­dur. O döv­rün mü­kəm­məl mu­si­qi alə­ti olan udun araş­dı­rıl­ma­sı­na ali­min nə "Mə­cəl­lə"­sin­də, nə də di­gər əsər­lə­rin­də rast gə­li­rik. "Mə­cəl­lə" ri­sa­lə­si mü­qəd­di­mə, iki his­sə və ye­kun­dan iba­rət­dir. Hər his­sə beş fə­sil­dir.

Musiqi məkanı — konsert və ya musiqi şouları üçün istifadə olunan istənilən məkandır. Musiqi məkanları, xalq musiqisi ifaları üçün nəzərdə tutulmuş kiçik qəhvəxana, qapalı idman zalı, açıq səma altında orkestr, konsert zalı, stadion, açıq hava məkanı və s. ola bilər. Tipik olaraq, müxtəlif növ məkanlar müxtəlif musiqi növlərinə ev sahibliyi edirlər. Opera salonları və konsert salonlarında klassik musiqi tamaşaları keçirilir. Pablar, barlar, gecə klubları və diskotekler rok, rəqs, kantri və pop kimi müasir musiqi növlərini təklif edirlər.

Musiqi nəzəriyyəsi termini ümumiyyətlə iki fərqli, lakin əlaqəli mənalarda istifadə olunur: Musiqinin əsas tərkib hissələri. Bu, musiqini araşdıran, təsnif edən və hətta bəstələyən elm sahəsidir. Musiqi nəzəriyyəsi ilk mənada musiqinin əsas quruluş hissələrini müəyyənləşdirir(not, açar, ritm və s.). Başqa sözlə, musiqi dilinin qaydalarını müəyyənləşdirir və istifadəsini izah edir. İkinci mənasında musiqi nəzəriyyəsi 1950-ci illərdən sonra xüsusilə Şimali Amerika qitəsində musiqişünaslıqdan ayrıldı və musiqini öz-özünə öyrənən bir elm sahəsinə çevrildi. Musiqişünaslıqdan və etnomusiqişünaslıqdan fərqli olaraq müsbət elmlərdən (riyaziyyat, fizika və s.) İstifadə edir. Musiqinin bünövrəsini bütün musiqiçilər öyrənsə də, ancaq musiqinin elmi araşdırılması yalnız musiqi nəzəriyyəçiləri tərəfindən aparılır. Musiqi nəzəriyyəsinin Pifaqordan başlayaraq qədim və uzun bir tarixi var. Şərq musiqisində nəzəriyyə tarixi Kindi ilə başlayır.

Pedaqoq (yun. paidagogos – tərbiyəçi; pais, paidos – uşaq və ago – yönəldirəm, tərbiyə edirəm) — ümumtəhsil, texniki-peşə, xüsusi orta və ya ali məktəb müəllimi, məktəbəqədər müəssisə, internat məktəbi, uşaq evi və ya əmək koloniyası tərbiyəçisi, məktəbdən kənar müəssisə işçisi, pedaqogika problemlərini tədqiq edən elmi işçi. Pedaqogika R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Bakı, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Musiqi prodüseri və ya səs prodüseri — musiqi əsərlərinin hazırlanması və istehsalından məsul şəxs, səsyazma layihəsinin yaradıcı və texniki tərəflərinə nəzarət, studiya vaxtını idarə edən şəxsdir. Musiqi prodüseri musiqi ifaçılarının seçilməsi, mahnı ideyalarının hazırlanması, melodiyalar bəstələmək, səsyazma studiyasında işləyərkən musiqiçilərə mentorluq edən, səsyazma, miks və masterinq prosesinə nəzarət edən şəxsdir. Musiqi prodüseri icraçı prodüserdən fərqlənir. İcraçı prodüser musiqiçinin karyerasını idarə edən və hüquqi dəstəyindən, leybllar ilə əməkdaşlıqdan, reklam təbliğatından, sifarişdən, qastrol fəaliyyətlərindən və s. məsul şəxsdir. Səsyazma prodüseri fikir toplamaq, musiqi bəstələmək, sessiya musiqiçilərini seçmək, mahnı aranjımanında dəyişikliklər təklif etmək, ifaçılara məşqçilik etmək, seanslara nəzarət etmək, səslərin mikslənməsinə nəzarət etmək və bəzi hallarda masterinqə nəzarət etmək daxildir.